اصول نورپردازی نمای ساختمان
اهمیت نورپردازی نمای ساختمان
امروزه یکی از عناصر مهم و حیاتی در شهرهای مختلف، ساختمان ها هستند. حتما تا به حال ساختمان هایی با نماهای زیبا را دیده اید که به شهر حال و هوای خاصی بخشیده اند. در واقع نمای ساختمان ها اولین و به جرئت یکی از اصلی ترین عوامل ارتباط دهنده و جذب کننده افراد است.
این نماها در روز به خوبی دیده میشوند اما بدیهی است که در شب به علت تاریکی به خوبی قابل مشاهده نیستند. اکنون برای حل این مشکل از نورپردازی در نما استفاده میشود. نورپردازی یکی از موارد تاثیرگذار است که به زیبایی و عظمت بیشتر نما کمک میکند و میتواند تاثیر مستقیمی در جذابیت یا عدم جذابیت آن داشته باشد. ویژگی هایی مانند فرم، جنس، بافت و رنگ ساختمان از جمله مواردی هستند که میتوانند به کمک نورپردازی در شب به خوبی قابل مشاهده باشند.
استفاده از نورپردازی نما رفته رفته با افزایش تعداد ساختمان ها و تاثیر ویژه آن ها در ظاهر کلی شهر، به یکی از مسائل مهم و حیاتی تبدیل شد و امروزه علاوه بر ساختمان های مسکونی، شاهد استفاده از آن در نمای ساختمان های تجاری، هتل ها، محوطه ها، تالار ها، رستوران ها، بانک ها، مراکز خرید و… هستیم.
اصول نورپردازی نمای ساختمان
لازم است ذکر شود که در ساختمانهای مختلف با کاربریهای متفاوت نیاز به نورپردازی نما متفاوت بوده و طراحی و برای اجرای صحیح آن نیاز به متخصصان این امر است. لذا استفاده از متخصصین نورپردازی برای طراحی نورپردازی متناسب با کاربری ضروری به نظر میرسد.
نمای ساختمان با نورپردازی راوی داستان بنا خواهدبود.
توجه به نکات زیر به صورت کلی میتواند به راهگشای مناسبی برای طراحی نورپردازی نما باشد:
روشن کردن قاب پنجرههای مهم برای تاکید بر آنها
تاکید بر ریتمهای افقی و عمودی بنا
تاکید بر ایدههای اصلی نما، کنج ساختمان
تاکید بر ستون و روشن کردن ستون از پایین یا بالا، تاکید بر ریتم ستون ها، روشن نمودن پس زمینه ستون، روشن کردن طرفین ستون
تاکید بر ورودی عابر پیاده و سواره و طبقه همکف برای خوانش بیشتر و ایجاد امنیت به خصوص در ساختمانهای مسکونی
تاکید بر خط بام ساختمان و نشان دادن حجم کلی ساختمان
ممنوعیت نورپردازی مصالح با قدرت انعکاس زیاد برای جلوگیری از خیرگی به خصوص در معابر پر تردد
ممنوعیت نصب منبع نوری با شعاعهای تابش زیاد مانند قرارگیری پروژکتورها در زیر پنجرهها برای جلوگیری از آلودگی نوری و آزار ساکنین در ساختمان
استفاده از منابع نور با شعاع تابش کم و نصب منبع در دیوارههای پنجره با شعاع تابش کمتر از عمق دیواره
بایدها و الزامات مورد توجه در نورپردازی نما
1- قبل از انجام پروژه نورپردازی، هدفگذاری کنید
نورپردازی نمای ساختمان نیز مانند هر کار دیگر باید با هدف مشخصی صورت بگیرد. برای مثال باید بررسی کنید که آیا می خواهید نورپردازی را صرفا برای زیبایی بیشتر انجام دهید یا اینکه تصمیم دارید تا با استفاده از آن عناصر نما را برجسته تر نمایش داده و بیشتر در معرض دید قرار دهید. از طرفی دیگر باید ببینید که هدف شما روشنکردن کل نما است یا تمایل دارید تنها بخش مشخصی از آن را نورپردازی کنید.
بنابراین قبل از هرگونه اقدام برای نورپردازی نما، تعیین کنید که دقیقا از نورپردازی چه میخواهید و چه سبکی از آن مورد انتظار شما است.
2- به نور و ویژگیهای مرتبط به آن توجه کنید
اگر دقت کرده باشید نورپردازی برخی از ساختمان ها به شکلی است که در شب چشم را اذیت میکند یا برای مثال در اثر برخورد نور با برخی از قسمت های ساختمان سایهای روی قسمت های دیگر انداخته میشود که باعث میشود در نهایت ظاهر کلی ساختمان زیبا بنظر نرسد.
در واقع مهمترین نکته ای که باید در طی نورپردازی نمای ساختمان به آن توجه داشته باشید، شدت، جهت و رنگ نور است.
رنگ نور
رنگ نورپردازی نمای ساختمان باید با رنگ مصالح به کار رفته در آن تناسب داشته باشد. البته نه اینکه دقیقا همرنگ باشند بلکه باید در یک طیف رنگی قرار داشته باشند و با قرارگیری در کنار یکدیگر، زیبا، متناسب و یکپارچه بنظر برسند. برای نورپردازی نمای ساختمان ها بیشتر از نورهای آبی یا سفید استفاده میشود زیرا با اکثر رنگ ها تناسب دارند و هارمونی زیبایی را ایجاد میکنند.
شدت نور
شدت نور اگر کم باشد باعث کم جلوه بودن نما و اگر زیاد باشد علاوه بر ایجاد آلودگی نوری، موجب نمایان شدن عیب و ایرادهای نمای ساختمان میشود. در نتیجه بهتر است از نورهایی استفاده شود که شدت متعادلی دارند. شدت نور متعادل، جلوه ساختمان را حفظ میکند و زیبایی خوشایندی را به آن می بخشد. همچنین شدت این نورها باعث آزار رهگذران نمی شوند و برای ساکنین نیز ساختمان تکراری و خسته کننده نخواهند شد.
جهت نور
یکی از مهمترین مسائل در نورپردازی، تعیین جهت نور است. جهت نورپردازی باید به شکلی باشد که نور به داخل ساختمان نشود. تابیدن نور نما به داخل واحدهای مسکونی علاوه بر اینکه مشکل اختلال نور را به وجود میآورد، به شدت باعث آزار ساکنین میشود. از دیگر مشکلاتی که این اتفاق بوجود می آورد این است که با وجود مصرف برق زیاد، روشنایی زیادی برای نمای ساختمان فراهم نمیشود.
همانطور که گفته شد جهت نور باید به شکلی باشد که با تابیده شدن نور به قسمت های برجسته ساختمان، سایه ای بر روی قسمت های دیگر آن ایجاد نشوند زیرا این موضوع به زیبایی ساختمان آسیب زیادی وارد میکند.
به عنوان آخرین نکته در مورد جهت نور، لازم است بدانید که نورپردازی باید به شکلی صورت بگیرد که منبع نور مشخص نباشد و افرادی که به ساختمان نگاه میکنند نوری یکپارچه را در تمامی بخشهای آن مشاهده کنند.
3- سبک نورپردازی نمای ساختمان خود را انتخاب کنید
نورپردازی به شکل ها و روش های مختلفی صورت میگیرد که نمی توان هیچ کدام را به عنوان بهترین روش انتخاب کرد. شما باید با در نظر گرفتن شرایط خاص ساختمان خود و کمک گرفتن از شرکت های فعال در این زمینه و همچنین بر اساس علاقه مشترک ساکنین، سبکی را برای نورپردازی نمای ساختمان انتخاب کنید. در ادامه تعدادی از مطرح ترین سبک های نورپردازی نما را بررسی میکنیم:
نورپردازی خشن
از این سبک برای نشان دادن بافت های کوچک، سطوح و همچنین عناصر معماری در نمای ساختمان ها استفاده میشود. برای مثال اگر در معماری پنجره های ساختمان المان های خاص و زیبایی وجود داشته باشد، با استفاده از نورپردازی خشن میتوان جلوه آنها را تا چندین برابر افزایش داد. در این روش از نورپردازی نمیتوان سطح گستردهای از نما را نورانی کرد زیرا ابزارها و تجهیزات نورپردازی، بر روی همان بخش ها و سازه هایی که قرار است بیشتر مورد توجه قرار بگیرند، نصب می شوند و به دلیل موقعیت مکانی خاص، توانایی نورانیکردن همه قسمت های نما را ندارند. بنابراین بهتر است حین هدفگذاری و طراحی نقشه اولیه ساختمان، مشخص کنید که کدام بخش ها باید روشن و در معرض توجه یا تاریک و پنهان باشند.
نورپردازی یکدست
اگر میخواهید تمام سطح ساختمان یکدست و بدون پستی و بلندی بنظر برسد، این نوع نورپردازی مناسبت ترین گزینه برای شما خواهد بود. نورپردازی یکدست و یکپارچه، معمولا از یک نقطه در مجاورت نمای ساختمان، انجام میشود. در این روش میتوان سطح وسیعی از نما را به شکلی کاملا یکنواخت، روشن کرد. یکی دیگر از مزایای این روش این است که میتوانید هر زمان که خواستید از آن استفاده کنید و اهمیتی ندارد که ساختمان شما اکنون در حال ساخت باشد یا اینکه سال ها از ساخت آن گذشته باشد زیرا نیازی به سیم کشی و تعبیه ابزار خاصی ندارید.
نورپردازی از داخل و خارج
در روش نورپردازی از داخل و خارج که جذاب ترین روش برای ساختمان های مسکونی است، از عناصر موجود در نمای خارجی ساختمان استفاده میشود (پنجره، نرده بالکن و…) برای اتصال چراغ ها، فیبرهای نوری یا لامپ های نئونی استفاده می شود تا طول و حجم ساختمان جلوه و اندازه بیشتری پیدا کند. شیوه کار به این صورت است که چراغ های مدنظر در زیر طاقی پنجره ها و سایر خطوط عمودی و افقی ساختمان نصب میشوند و نورپردازی نما را انجام میدهند.
این روش نورپردازی نما، ساختمان را چشمگیر و جذاب جلوه میدهد و به زیبایی بیشتر آن کمک میکند. نکته مهم در این روش این است که برای برجسته کردن نمای بیرونی ساختمان های مسکونی، به هیچ عنوان نباید منابع نور را در زیر پنجره ها قرار داد زیرا توجه زیادی را به خود جلب میکنند.
نورپردازی تاکیدی یا منطقه ای
استفاده از این روش نورپردازی باعث میشود تصویری ماندگار از نمای ساختمان در ذهن بیننده ثبت شود. پنجره ها، ستون ها و بالکن ها مناسب ترین مناطقی هستند که در این روش از نورپردازی میتوانند مورد تاکید و توجه قرار بگیرند. همچنین این نقاط تاکیدی هارمونی کلی بنا را به نمایش در میآورند. برای مثال، تاکید نور بر روی ستون های ساختمان، بلندی و استحکام بنا را به مخاطب القا میکند.
مواردی که در نورپردازی نما نباید انجام داد
فراموش کردن جزئیات
نورپردازی ساختمان فرآیندی است که در آن حتی کوچک ترین جزئیات هم میتوانند نقش تعیینکننده ای را ایفا کنند. این جزییات معمولا فراموش میشوند در حالی که اگر به آنها توجه شود، میتوانند تاثیر بسیار زیادی در نتیجه نهایی داشته باشند. برای مثال یکی از همین جزئیات فضاهای کوچکی بر روی نمای ساختمان هستند که میتوانند به کمک نورپردازی صحیح و اصولی برجسته شوند و مورد توجه قرار بگیرند. این کار باعث هماهنگی تصویر کلی ساختمان میشود. بنابراین توجه به جزئیات را فراموش نکنید تا در نهایت به نتیجه دلخواه خود دست پیدا کنید.
تنوع بیش از حد در نورپردازی
یکی از نکاتی بسیار مهم که معمولا فراموش میشود، حفظ سبک نورپردازی است. حتما تا به حال با ساختمان هایی رو برو شده اید که نورپردازی آن ها بسیار شلوغ و به شکلی بسیار غیر اصولی انجام شده است.
بسیار مهم است که سبک خاصی از نورپردازی را در ابتدا انتخاب و تا پایان کار آن را حفظ کنیم و از نورپردازی های شلوغ و بهم ریخته استفاده نکنیم. انتخاب یک سبک خاص به شما کمک میکند تا بتوانید انتخاب های خود را محدود کنید و در نهایت کار ساده تری را برای انتخاب در پیش داشته باشید.
استفاده از چراغ های خورشیدی
تجهیزات نورپردازی که از نور خورشید استفاده میکنند، چندان موثر نیستند. عملکرد این تجهیزات به آب و هوا وابسته است و معمولا گنجایش زیادی برای ذخیره ی انرژی ندارند تا بتوانند در نبود نور آفتاب، شدت نور را ثابت نگه دارند. چراغ های خورشیدی برای نورپردازی دکوراتیو مناسب تر هستند.
بنابراین سیستمی را برای نورپردازی انتخاب کنید که برق کافی را به نورپردازی خارج از ساختمان برساند. به این شکل میتوانید خیال خود را از بابت عملکرد صحیح چراغ ها، راحت کنید.
انواع چراغ های نورپردازی نما
برای اجرای نورپردازی نمای ساختمان نمیتوان از هر نوع لامپی استفاده نمود و لازم است بر اساس فاکتورهایی مانند: سبک معماری، نوع نورپردازی، ضد آب بودن یا نبودن، میزان نور لازم و فضای مورد نظر، از چراغهای نورپردازی مخصوص به هر فضا استفاده نمود. در ادامه به معرفی انواع لامپهای نورپردازی نما میپردازیم.
چراغ نمای خطی یا لاینر
چراغ خطی یا لاینر یک فناوری نوآورانه در صنعت نورپردازی ساختمان میباشند که با بهرهمندی از متریال با کیفیت بالا و هیت سینکهای ساخته شده از جنس آلومینیوم سبک جدیدی از نورپردازی را به بازار ارائه کردند. این چراغها توانایی از بین بردن گرما را تا حد قابل قبولی دارا هستند که باعث طول عمر زیاد چراغ میشود. همچنین به دلیل نوع طراحی مخفی لامپهای خطی، امکان نصب این چراغها به دو شکل روکار و توکار فراهم میباشد.
لازم به ذکر است که با توجه به نوع نورپردازی مورد نظر، لازم است تا قبل از اتمام نماکاری ساختمان فضای مناسب چراغ در نظر گرفته شود. قیمت چراغ خطی نسبت به سایر لامپهای نورپردازی نما کمی بیشتر است و تیم نورپردازی توسعه افراز هوراد توصیه میکند این نوع نورپردازی برای ساختمانهای کوچک و کاربردهای کم استفاده نشود زیرا از نظر اقتصادی توجیه مناسبی نخواهد داشت.
چراغ ال ای دی (وال واشر ال ای دی)
این نوع چراغهای نورپردازی نما از فناوری LED بهره میبرند که باعث مصرف کمتر انرژی ده و در نتیجه هزینه انرژی ساختمان را به طور قابل توجهی کاهش میدهند. از این نوع چراغ برای انواع مختلف نورپردازی مای ساختمان میتوان استفاده کرد.
وال واشرهای ال ای دی نور را به طور یکسان و یکنواخت در تمام دیوارها و ستونهای ساختمان پخش میکنند و باعث جذابیت بیشتر طراحی و معماری ساختمان در شب خواهند شد.
علاوه بر این، زاویه پرتاب نور چراغای LED قابل تنظیم است که امکان ایجاد نور یکنواخت و هدفمند را فراهم میکند. با این حال، باید توجه داشت که این نوع پروژکتورها برای همه انواع ساختمانها مناسب نیستند و نیاز به ارزیابی دقیق نوع و نمای ساختمان دارند. برای ارزیابی دقیق با توسعه افراز هوراد تماس بگیرید.
چراغهای تابش نقطهای یا چراغ اسپات لایت
چراغهای اسپات لایت را میتوان به عنوان یکی از ابزارهای نورپردازی در نمای ساختمان نام برد. از این نوع لامپها برای روشنایی بخشیدن به قسمتهای خاصی از نمای ساختمان مانند: ستونها، کنده کاریهای خاص، مجسمه و دیگر جزئیاتی که قصد داریم توجه بیشتری را به خود جلب کنند استفاده میشود.
از ویژگیهای بسیار خاص این چراغهای نورپردازی نما میتوان به ضد آب بودن آن اشاره نمود که باعث مقاومت بالای آن در برابر آب و شرایط جوی بارانی، برفی و شرجی خواهد شد. زاویه پرتاب نور این لامپها نیز قابل تنظیم است و همین موضوع باعث امکان ایجاد نور متناسب با نیازهای متفاوت در محیطهای خاص را فراهم میکند. به کمک این چراغها، میتوان زیبایی نمای ساختمان در شب را دو چندان نمود و جلوه خاصی به تمام جزئیات بکار رفته شده در آن پرداخت.
چراغ نمای دکوراتیو
چراغ نمای دکوراتیو در سالهای اخیر به یکی از پرطرفدارترین و محبوبترین لامپها از انواع لامپ نورپردازی نما تبدیل شده اند. این چراغها در دو نوع دیواری و آویز در بازار موجود هستند و زیبایی خاص و منصر بردی به نمای ساختمان میبخشند.
باتوجه به سبک معماری ساختمان مورد نظر و در نظر گرفتن سبک و سلیقه ساکنین میتوان انواع گزینههای مدرن، کلاسیک، سلطنتی، سنتی و موارد شیک و محصر بفردی را پیاده سازی نمود.
چراغهای دفنی
چراغهای دفنی که به چراغهای خاکی نیز معروف هستند اغلب در زمین نصب میشوند و بخشی از نورپردازی ساختمان را به خود اختصاص میدهند. اغلب ین چراغها به دلیل قابلیت نصب شدن در زمین، برای خانههایی حیاط دار، باغ، رستوران ، تالارهای پذیرایی و محیطهای مشابه مورد استفاده قرار میگیرند.
نصب این چراغها در پیاده رو، جلوی ساختمانهای تجاری و اداری به دلیل ایجاد مانع برای رفت و آمد، دید و عبور و مرور عابران پیاده و افراد دارای معلولیت جسمی توصیه نمیشود.
این چراغها را به دلیل قابلیت توکار بودن میتوان در زیر درختان و ستونهای نزدیک به نما نصب نمود و با تنظیمات رنگبندی مناسب، زیبایی خاصی به ساختمان افزود. مقاومت این دسته از چراغها معمولاً در برابر شرایط جوی مختلف بالا بوده و امکان کنترل رنگ و نوع نور را ارائه میکنند که امکانات متنوعی را به کاربران ارائه میدهند. بهترین است برای نصب چراغهای دفنی در دستهی نورپردازی نمای ساختمان، در هنگام کفسازی اقدام کنید تا بعداً نیاز به تخریب نباشد.
ریسههای نوری شلنگی
این روش یکی از روشهای بسیار ارزان برای نورپردازی نمای ساختمان است که طرفداران خاص خود را دارد. به دلیل تنوع نوری زیاد، کم نور بودن و قیمت مناسب باعث شده تا برخی افراد به این روش علاقمند شوند. استفاده از ریسه نوری شلنگی برای فضاهای داخلی، کوچک و یا فضاهای بیرونی که نیاز به نورپردازی خاص ندارند میتواند مناسب باشد.
نورپردازی خطی نما با جت لایت
در این نوع نورپردازی خطی، همانطور که از نامش پیداست، از جت لایت برای روشنایی و جلوه دادن به نمای بیرونی ساختمان استفاده می شود. جت لایت ها نوعی از لامپ های جدید هستند که قدرت پرتاب نور بالایی دارند. لامپ های مورد استفاده در جت لایت LED هستند که نور آنها توسط COB قوی تامین می شود. COB یک مدار فشرده تشکیل شده از LEDهای کوچک است که همزمان با نوردهی بسیار بالا، انرژی بسیار پایینی مصرف می کنند. لامپ های جت لایت به صورت روکار نصب می شوند و از آنها برای ساختمان های مرتفع استفاده می شود.
نکته ای که در خصوص نورپردازی خطی با استفاده از جت لایت باید در نظر داشته باشید این است که در زمان استفاده از آنها حتما به وضعیت قرار گیری ساختمان کناری نیز دقت داشته باشید تا بتوانید از نور آنها بیشترین بهره را ببرید.
نورپردازی هوشمند
نورپردازی هوشمند نما SMD Pixel نوعی از نورپردازی LED است که از ماژول های LED کوچک به نام پیکسل تشکیل شده است. هر پیکسل دارای منبع نور LED خود و یک تراشه کنترلر است که به آن اجازه می دهد تا به طور جداگانه رنگ و روشنایی آن کنترل شود. این امر به ایجاد نمایشهای نوری پویا و پیچیدهای کمک میکند که برای نورپردازی نما، علائم و سایر کاربردهای روشنایی خلاقانه ایدهآل است.
نکات مهم در استفاده از چراغهای نورپردازی نما
برای پیاده سازی چراغ نمای ساختمان لازم است به نکاتی توجه داشته باشید تا ضمن کاهش هزینه و انتخاب بهترین روش نورپردازی، به افزایش زیبایی ظاهری ساختمان نیز کمک کنید.
مصرف انرژی لامپ
بهتر است از چراغهای LED برای این کار استفاده کنید زیرا دارای ویژگیهایی مانند: مصرف انرژی کمتر، طول عمر بیشتر، سازگاری با محیط زیست هستند و برای انواع متعدد نورپردازی قابل اجرا هستند.
هدفمندی نورپردازی
این موضوع به معنای متمرکز بودن بر موارد مختلف بکار رفته شده در معماری ساختمان است و اینکه مشخص کنید هدف شما از نورپردازی چه بوده و قصد تمرکز بر چه مواردی دارید. توجه به این موضوع باعث لوکس و سطح بالا بنظر رسیدن ساختمان خواهد شد.
انتخاب رنگ نور موردنظر
انتخاب یک رنگ مناسب برای نورپردازی در ابتدای امر بسیار ضروری است. برای این مورد لازم است به رنگ و جنس متریال بکار رفته در نمای ساختمان دقت کنید و رنگ نور را متناسب با این مورد انتخاب کنید تا هماهنگی بیشتری ایجاد شده و زیبایی دوچندانی مشاهده کنید.
تعیین شدت نور مورد نیاز
شدت نور در زیبایی نمای ساختمان تاثیر بسیار زیادی دارد. به طوری که استفاده زیاد از نور باعث ایجاد آلودگی نوری شده و باعث خستگی چشم افرد خواهد شد. در مقابل، نور کم نیز زیبایی را کاهش داده و جلوه جالبی نخواهد داشت. برای تعیین میان شدت مورد نیاز نور بهتر است از یک تیم تخصصی در این زمینه کمک بگیرید.
مخفی بودن نور منبع
این مورد نیز یکی از موارد مهمی است که باید به آن دقت داشته باشید. میزان مخفی بودن نور نمای ساختمان تاثیر مستقیمی با ارتباط مخاطب و خستگی چشم آن دارد. هرچه نور به صورت مناسبتری پخش شود و نه خیلی مخفی باشد و نه خیلی پر نور، جلوه بهتری به نما بخشیده و هماهنگی زیادی بین المانهای مختلف نمای ساختمان خواهد بخشید. در موارد بسیار محدودی لازم است منبع نور کاملا مشخص باشد.
همچنین بهتر است نور چراغ نما به داخل ساختمان نفوذ نکند، زیرا برای ساکنین ایجاد مزاحمت نموده و استراحت آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
مقالات دیگر
_______________________________________________________