شناژ چیست؟ انواع و کاربرد

شناژ چیست؟
شناژها به عنوان رابط، پی های جدا از هم را به یک دیگر وصل می کنند. این مقاطع نیروی حاصل از وزن ساختمان را به همه قسمت های زمین منتقل می کنند. اگر برای شما این سوال مطرح شود که « شناژ بندی چیست؟» باید گفت این فرایند، یکی از مراحل کرسی‌ چینی به حساب می‌ آید و همانطور که در قسمت قبل گفتیم، برای اتصال تمامی پی‌ ها یا فونداسیون‌ ها از آن استفاده می‌ کنند.
در اغلب سازه‌ ها، برای اینکه نیروی حاصل از وزن ساختمان به‌صورت یکسان به زمین منتقل شود؛ از فونداسیون ( پی‌ های) جداگانه استفاده می‌ شود. این پی‌ ها عمودی اند و با یکدیگر در تماس نیستند. حداقل فاصله ما بین آن‌ ها 5 متر است.  به‌ همین‌ دلیل مهندسان ساخت‌ و‌ ساز با طراحی و ساخت یک پی افقی مستحکم به‌نام شناژ، پی‌ های عمودی را به‌ یکدیگر متصل می‌ کنند؛ از‌ این‌ رو ساختمان می‌ تواند فشار نیروی وارده را به‌ خاطر فونداسیون‌ های عمودی و افقی و البته نیروهای خارجی مانند زمین لرزه، باد و… را به‌ شکل یکنواخت تحمل کند.
زبان فرانسه شناژ به معنای زنجیر کردن است و در این پروسه از میلگردهای فولادی و بتن استفاده می‌شود. شناژ به‌عنوان عنصر اصلی تقویت کننده ساختمان، قادر به تحمل نیروهای کششی است.

دلایل استفاده از شناژ
دلایل متعددی برای استفاده از شناژ در ساختمان وجود دارد:
    توزیع یکنواخت بار: شناژ باعث می‌ شود که بار وارده از ساختمان به صورت یکنواخت به تمام قسمت‌ های فونداسیون منتقل شود و از ایجاد تمرکز تنش در یک نقطه جلوگیری می‌ کند. این امر از نشست‌ های نامتقارن و آسیب به سازه جلوگیری می‌ کند.
    افزایش مقاومت در برابر نیروهای جانبی: شناژ با اتصال پی‌ ها به یکدیگر، مقاومت سازه را در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله افزایش می‌ دهد. این اتصال باعث می‌ شود که سازه به صورت یکپارچه عمل کرده و در برابر نیروهای جانبی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد.
    جلوگیری از حرکت افقی پی‌ ها: شناژ با اتصال پی‌ ها به یکدیگر، از حرکت افقی آن‌ ها جلوگیری می‌ کند و باعث می‌ شود که سازه در برابر نیروهای جانبی پایدارتر باشد.
    کنترل ترک خوردگی: شناژ با توزیع یکنواخت تنش‌ ها در فونداسیون، از ایجاد ترک خوردگی در پی‌ ها جلوگیری می‌ کند.
    افزایش طول عمر سازه: با استفاده از شناژ، عمر مفید سازه افزایش می‌ یابد، زیرا سازه در برابر نیروهای مختلف مقاوم‌تر شده و کمتر دچار آسیب می‌ شود.

تفاوت شناژ با فونداسیون
البته که فونداسیون و شناژ ساختمان تا حدودی به هم ربط دارند. شناژها به‌شکل یک تقویت‌کننده در فونداسیون‌ها به‌کار می‌روند. آن‌ها مقاومت فونداسیون یا پی را در مقابل بارهای وارده افزایش می‌دهند. اصلی‌ترین فرق بین شناژ و فونداسیون، وظیفه و نوع عملکرد آن‌هاست. فونداسیون یا پی در قسمت پایینی ساختمان قرار دارد و وظیفه انتقال بارهای زنده و مرده به زمین را بر عهده دارد. از سوی دیگر، شناژها به صورت افقی و عمودی قرار می‌گیرند و برای تحمل نیروهای کششی و فشاری فونداسیون یا اتصال آن‌ها به کار می‌روند.

انواع شناژ ساختمان
شناژ عمودی
اغلب در ساخت انواع فونداسیون ساختمان‌های مرتفع از شناژ عمودی استفاده می‌شود. این نوع شناژ ساختمان در ادامه طول پی‌های عمودی متصل می‌شود. شناژبندی عمودی طوری است که از پایین به فونداسیون و از جهت بالایی به نوع افقی وصل می‌شود. شناژ عمودی برعکس نوع افقی آن در همه سازه‌ها اجرا نمی‌شود و الزامی در استفاده از آن نیست.
شناژ قائم یا عمودی مثل شناژ افقی باعث افزایش استحکام ساختمان هنگام وقوع زلزله و دیگر عوامل طبیعی می‌شود و در سازه‌های ضدزلزله به‌شکل خرپا اجرا می‌شود. طبق استانداردهای آیین‌نامه‌های مربوطه حداقل عرض شناژ عمودی 20 سانتی‌متر و حداکثر آن 25 سانتی‌متر است. در اجرای شناژ عمودی در کمترین حالت از 4 شاخه میلگرد سایز 12 استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که اگر به ستون وصل نباشد، از 8 شاخه میلگرد هم استفاده می‌کنند.
شناژ افقی
شناژ افقی در اصل برای اتصالات بین ستون‌های فونداسیون اجرا می‌شود. این شناژ ساختمان نیروی وارده بر سازه را در همه قسمت‌های فونداسیون پخش می‌کند و این برای ساختمان‌های ضد زلزله یک مزیت بسیار عالی است. نوع اجرای شناژ افقی به‌صورت ضربدری یا خرپا بوده که به‌طور کلی باید نیروی کششی ایجاد شده را تحمل کند. عرض شناژ افقی در کمترین حالت 35 سانتی‌متر و حداکثر  60 سانتی‌متر است که حداقل 6 شاخه میلگرد سایز 10 لازم دارد.
عموما شناژ افقی روی کرسی چینی طبقه همکف اعمال می‌شود. البته گاهی اوقات در هر طبق، روی همه دیوارها و زیر سقف هم قرار می‌گیرد. شناژ افقی که در بالا و پایین دیوارها اجرا می‌شود، توسط شناژ عمودی در چند نقطه به یکدیگر وصل می‌شوند.
شناژ مورب
براساس قوانین فیزیک هر عملی، عکس‌العملی دارد. حرکات پوسته زمین در برابر امواج زلزله هم به این صورت است. به همین خاطر اجرای شناژ مورب در کنار شناژهای افقی الزامی است تا کلاف‌سازی بیشتری حول محور پی‌های زیرین و بالایی انجام شود.
اجرای میلگرد در شناژ مورب از پشت ساختمان تا پی زیرین صورت می‌گیرد و اتصالات اصولی برای مهار کردن کلاف انجام می‌شود. در شناژبندی عمودی، افقی و مورب هم به‌شکل مرحله‌ای و هم یکپارچه بتن‌ریزی می‌شود.
شناژ مخفی
از شناژ مخفی در سقف تیرچه بلوک به‌کار می‌رود و در سازه‌هایی که دهانه آن‌ها بیشتر از 4 متر باشد، با فاصله‌های دو متری از این نوع شناژ ساختمان استفاده می‌کنند. طراحی شناژ مخفی به گونه‌ای است که از دو میلگرد سایز 16 در بالا و پایین مقطع استفاده می‌کنند که حداقل از یکدیگر 10 سانتی‌متر فاصله داشته باشند.

تفاوت شناژ عمودی با ستون
شناژ قائم یا عمودی و ستون یکی از عناصر ساختمانی هستند که در سازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
    شکل و ابعاد: ستون‌ها معمولاً به شکل مستطیلی یا مربعی‌اند و ابعاد طولی و عرضی آن‌ها متغیر بوده. در مقابل، شناژ قائم به شکل مربعی یا مستطیلی است و ابعاد آن در هر دو جهت یکسان است.
     نقش و وظیفه: ستون‌ها اغلب برای حمل و انتقال بارها در طبقات ساختمان استفاده می‌شوند و نقش اصلی در حمایت و پشتیبانی سازه را ایفا می‌کنند. اما شناژ قائم علاوه بر حمل و انتقال بارها، نقش مهمی در جذب انرژی زلزله و توزیع بارها در ساختمان دارد.
    محل قرارگیری: ستون‌ها عمدتاً در انتهای برجستگی‌ها، ستون‌های اصلی و نقاطی که بارها به طور مستقیم به سازه انتقال می‌یابد، قرار می‌گیرند. اما شناژ قائم در نقاط استراتژیک ساختمان قرار می‌گیرد تا بارها به‌طور متوازن توزیع شوند.
      آرماتورگذاری: آرماتورگذاری ستون‌ها و شناژ قائم هم متفاوت بوده. در ستون‌ها، آرماتورها به‌شکل عمودی قرار گرفته؛ تعداد و قطر آن‌ها طبق نیروها و مقاومت مورد نیاز مشخص می‌شود. ولی در شناژ عمودی، میلگردها در هر دو سمت عمودی و افقی قرار گرفته تا بتوانند بارها را به‌صورت متوازن توزیع کنند و انرژی زلزله را به خود جذب کنند.



نحوه‌ شناژبندی ساختمان
مراحل شناژ بندی ساختمان یک طبقه به صورت زیر است:
    طراحی شناژ: طراحی شناژ باید توسط مهندس محاسب انجام شود و ابعاد، آرماتوربندی و نوع بتن مورد استفاده در آن مشخص شود. در این قسمت ابعاد استاندارد شناژ تعیین می شود که برای عمق حداکثر 60 سانتی متر و برای عرض حداکثر 1 متر است.
    اجرای فونداسیون: ابتدا پی‌ های منفرد ساختمان اجرا می شوند.
    قالب‌بندی شناژ: قالب‌ های چوبی یا فلزی برای ایجاد شکل شناژ در اطراف پی‌ ها نصب می‌ شود.
    آرماتوربندی شناژ: آرماتورهای فولادی به صورت شبکه‌ ای در داخل قالب‌ ها قرار می‌ گیرند.
    بتن‌ریزی: بتن با کیفیت مناسب داخل قالب‌ ها ریخته می‌ شود و به خوبی متراکم می‌ شود.
    پرورش بتن: بتن باید به مدت کافی فرصت پیدا کند تا سخت شود.

نکات اصولی شناژبندی
    اولین و مهم‌ ترین نکات، نظارت مهندس ناظر در تمامی مراحل ساخت و تایید مصالح مورد نیاز است.
    قرار دادن لوله در آن کاملا اشتباه بوده و مطابق استاندارد نیست.
    کم‌ ترین فاصله در حالت افقی، 4 متر و در نوع عمودی 5 متر است.
    هنگام بتن‌ ریزی باید دقت شود که مواد بتن، فضای داخلی میلگردهای آن را کاملا پر کند.

موارد عدم استفاده از شناژ
    در سازه‌ های یک‌ طبقه که دارای دهانه بزرگی باشند، مثل ساختمان‌ های صنعتی و آشیانه‌ ها؛ البته به‌شرط‌ آن‌ که عمق استقرار پی از مقاومت خوبی در برابر نیروهای جانبی برخوردار باشد.
    در صورتی‌ که فونداسیون به‌شکل مطلوبی داخل زمین متصل شده‌ باشد و بتواند حرکت نسبی پی را محدود کند؛ می‌ توانیم از شناژ استفاده نکنیم. برای مثال می توان با استفاده از شمع، در زیر پی‌‌ های جداگانه، حرکت پی را تا حدودی محدود کرد.
    اجرای پدستال‌ ها (ستون پایه‌ ای بتنی) و برقراری فشار خاک روی آن‌ ها، به‌ نحوی که بتواند حرکت نسبی پی را محدود کند.

مشاوره انجام پایان نامه عمران ارشد و دکترا تمامی گرایش ها

خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

با ما تماس بگیرید... 09122257213

مقالات دیگر

_______________________________________________________