آشنایی با انواع آسانسور

آسانسور چیست؟
آسانسور یک ماشین دائم است که در محلی مشخص و ثابت نصب شده و مسافر ویا بار بین دو یا چند ایستگاه مشخص در ساختمان را بصورت قائم جابجا می کند. ساختار آسانسور شامل کابینی است که از طریق یک سیستم محرکه در مسیر ریل های راهنما حرکت می کند. انواع آسانسور را می توان بر مبنای نوع سیستم محرکه یا طریقه رانش، نوع کاربرد و برخی شاخص های دیگر گروه بندی کرد. یکی از نکات مهم در تعریف آسانسور حرکت قائم است. البته راستای حرکت آسانسور می تواند حداکثر ۱۵ درجه از محور قائم انحراف داشته باشد.

روند طراحی و راه اندازی آسانسور
در طراحی اولیه ساختمان قسمتی از ساختمان برای آسانسور که اصطلاحا چاه آسانسور نامیده میشود در نظر گرفته میشود. پس از اتمام سقف های ساختمان نوبت به شرکت آسانسوری میرسد. شرکت های آسانسوری برای بازدید اولیه به ساختمان مراجعه میکنند و پس از اندازه برداری های مختلف مانند: عرض چاه، عمق چاه، طول تراول، محل قرار گیری درب ها، ارتفاع طبقات، عمق چاهک و… مقادیر این اندازه گیری ها را بررسی نموده و بهترین حالت و نوع آسانسور را برای ساختمان در نظر میگیرند.

آنالیز ترافیک در طراحی آسانسور
یکی از مواردی که در طراحی اولیه آسانسورها اهمیت بسیار زیادی دارند مبحثی به نام آنالیز ترافیک میباشد.
آنالیز ترافیک به ما کمک میکند تا بهترین حالت برای تعداد آسانسور، ظرفیت آسانسور، سرعت آسانسور و…را انتخاب کنیم،که تمامی این موارد در جا به جایی مسافران و همچنین کمتر کردن زمان انتظار برای رسیدن آسانسور بسیار مهم هستند. برخی از عواملی که در آنالیز ترافیک آسانسور مورد بحث هستند عبارتند از:
۱: قابلیت جا به جایی آسانسور
آن میزان درصد از جمعیت ساختمان که میتوانند در ۵ دقیقه توسط آسانسور جا به جا شوند. در ساختمان های مسکونی کافیست ۵ درصد از جمعیت ساختمان بتوانند در پنج دقیقه جا به جا شوند تا جا به جایی بین طبقات به صورت مطلوب انجام شود. این درصد در ساختمان های تجاری باید به ۱۲ درصد برسد.
۲: زمان سفر اسمی آسانسور
مدت زمانی است که آسانسور از بالاترین طبقه به پاین ترین طبقه رفته و سر جای اول خود بازمیگردد.
۳: انتظار برای آسانسور
حاصل تقسیم مدت زمان سفر اسمی آسانسور به تعداد آسانسور ها را انتظار برای آسانسور میگویند. این زمان در ساختمان های مسکونی تا ۵/۱ دقیقه مورد قبول میباشد و عدد در ساختمان های اداری باید روی ۳۵ ثانیه باشد و در حالت بسیار ایده آل روی ۲۵ ثانیه میباشد.

تغییرات انواع آسانسور از دیروز تا به امروز
آسانسورها (Elevator) در قرن 19 میلادی برای نخستین بار طراحی و ساخته شدند.
برخلاف بسیاری از تجهیزات که با پیشرفت تکنولوژی تغییرات بنیادی زیادی را تجربه می کنند،
اساس عملکرد آسانسورها در 200 سال اخیر تقریبا ثابت بوده است.
مهم ترین تغییرات در ساخت انواع آسانسور در بخش سیستم های کنترلی به وقوع پیوسته است.
این تغییرات در راستای ارتقای ایمنی و بهبود سرعت آسانسورها اعمال شده اند.
همچنین متریال مورد استفاده در تولید کابین آسانسورها نیز دست خوش تغییراتی شده اند.
البته بدنه بیشتر آن ها از ورق های فولادی ساخته می شوند که استحکام و دوام بالایی دارد.
بخش های محترک آسانسورها نیز در طول این سال ها تغییراتی داشته اند.
همچنین تدابیری برای جلوگیری از حبس شدن افراد در شرایط اضطراری در آسانسور اندیشیده شده که ایمنی آسانسورها را ارتقا داده است.
در گذشته آسانسورها عمدتا با ظرفیت جابجایی افراد و بار محدود ساخته می شدند.
اما در حال حاضر انواع آسانسورها با ظرفیت های گوناگون برای جابجایی افراد زیاد و بارهای سنگین نیز تولید می شوند.

انواع آسانسور از نظر کاربرد
یک معیار مهم دیگر برای گروه بندی آسانسورها نوع کاربرد آنها است. انواع آسانسور را می توان بر اساس نوع کاربری از قبیل مسافربر، باربر و … تفکیک نمود. اگرچه بر این اساس یک وفاق کلی برای طبقه بندی استاندارد وجوده نداشته و اغلب شرکت ها بر مبنای سلیقه و امکانات خود طبقه بندی های کوناکونی ارائه نموده اند. در این بخش چهار گروه عمومی برای آسانسورها بنحوی بسیار خلاصه ارائه شده است.
آسانسورهای مسافری
آسانسور مسافربری به هر آسانسوری گفته می شود که برای جابجایی افراد در ساختمان طراحی شده باشد. این آسانسورها بسته به نوع کاربری می توانند از نظر اندازه، سرعت و گزینه های داخلی بسیار متفاوت باشند. برخی از انواع آسانسور مسافری شامل موارد زیر می باشند:
    آسانسور ویلچربر
    آسانسور خانگی
    آسانسور پانورامیک
انواع آسانسور باری
آسانسورهای باری برای جابجایی بارهای سنگین یا محموله و البته مسافر در ساختمان ها در نظر گرفته شده اند. این آسانسورها برای تحمل شرایط کاری سخت‌تر طراحی شده‌اند، به همین دلیل است که در فضای داخلی آن‌ها به جای زیبایی، بر طراحی مستحکم، با دیوارها و کف‌های فولادی سنگین تمرکز می شود.
    آسانسور بار و مسافر
    آسانسور خودروبر
    آسانسور صنعتی
انواع آسانسور خدماتی
آسانسور خدماتی در بسیاری از ساختمان‌های تجاری یافت می‌شود و برای حمل و نقل کالا از طریق ساختمان‌ها توسط کارکنان در نظر گرفته شده است. مانند کارکنان خدمات هتل که ترولی های البسه و لوازم بهداشتی را از طریق بین طبقات جابجا می‌کنند. از آسانسورهای خدماتی همچنین در بیمارستان ها برای جابجایی بیماران بر روی تخت های بیمارستانی استفاده می شود. در انطباق با کدهای استاندارد، این آسانسورها معمولاً قوی‌تر مستحکم تر از آسانسورهای مسافری عادی هستند. بنابراین می‌توانند آیتم‌های بزرگ‌تر و سنگین تر را در ساختمان جابه‌جا کنند.
    آسانسور برانکاردبر بیمارستانی
    آسانسور تخت بر بیمارستانی
    آسانسور ترولی بر هتل
    آسانسور ترولی بر رستوران
بالابرهای سرویس کوچک
آسانسورها یا بالابرهای سرویس کوچک که به Dumbwaiter مشهور هستند نوعی آسانسور باری کوچک هستند. این نوع بالابر اغلب برای حمل غذا در ابعاد کوچک در رستوران ها، آشپزخانه ها و سالن های غذاخوری کوچک استفاده می شوند. انواع دیگری از این نوع بالابر ها با ساختار مشابه در محیط های بیمارستانی و آزمایشگاهی برای حمل لوازم بهداشتی و نمونه های آزمایشگاهی استفاده می شود. همچنین در برخی سازمان ها و ادارات انواع مشابهی برای حمل کتاب یا اسناد و مدارک مورد استفاده قرار می گیرند.
    بالابر غذابر (حمل سینی)
    بالابر کتاب بر یا اسناد بر
    بالابر آزمایشگاهی

انواع آسانسور بر اساس مکانیزم
آسانسورها را با توجه به نیروی محرکه و نوع کاربرد آن ها به سه دسته کلی تقسیم بندی می کنند. تقسیم بندی انواع آسانسور، راهنمای بسیار خوبی برای افرادی است که قصد خرید و نصب آسانسورها را دارند و در انتخاب نوع آن دچار سردرگمی هستند. انواع آسانسور عبارتند از:
    آسانسورهای برقی (آسانسور کششی، آسانسور مغناطیسی، آسانسور روملس و آسانسور پیچی)
    آسانسور هیدرولیک
    آسانسور پنوماتیک
البته همه آسانسورها با نیروی برق کار می کنند اما در صنعت آسانسور به این سه دسته اصلی تقسیم بندی می شوند.



در ادامه این بخش با توضیح مختصری با هر یک از این آسانسورها تا حدودی آشنا می شوید:
۱. آسانسور کششی
این نوع از آسانسورها از نوع آسانسورهای برقی بوده و همان طور که از نام آسانسور کششی مشخص است، از ویژگی کششی توسط سیم بکسل ها استفاده می کنند تا کابین به حرکت در آید. در آسانسورهای کششی، عمده انرژی مورد نیاز توسط موتور آسانسور که در موتورخانه آسانسور تعبیه شده، تأمین می گردد و وزنه تعادل نیز به وسیله ایجاد اختلاف وزن سبب حرکت کابین می شود.
این نوع آسانسور از رایج ترین نوع آسانسورها بوده که از مهم ترین مزایای آن می توان به قابلیت استفاده برای ارتفاعات بالا و هم چنین مصرف انرژی کم اشاره کرد.
اگر تا به حال اسم آسانسور روملس را شنیده اید، جالب است بدانید آسانسورهای روملس نیز نوعی از آسانسورهای کششی بوده با این تفاوت که روملس نیازی به موتورخانه ندارد و برای مکان هایی که با محدودیت فضا برای نصب آسانسور روبرو هستند، بهترین گزینه است.
ویژگی ها و مزایای آسانسورهای کششی
    آسانسورهای کششی نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی، سرعت بالاتری دارند.
    قابل استفاده در ارتفاعات بلند
    دارای حرکتی نرم و روان
انواع آسانسورهای کششی
آسانسور کششی بر اساس ساختار کلی، شامل آسانسورهای کششی دارای گیر بکس، گیرلس و روملس (بدون موتورخانه) می باشد که همه آن ها با ویژگی های خوب شان در طیف وسیعی از پروژه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
۲. آسانسور هیدرولیک
آسانسور هیدرولیک نوع دیگری از آسانسورها بوده که به وسیله فشار روغن موجود در پمپ روغن و جک هیدرولیک، کابین آسانسور به حرکت در می آید و بار یا انسان را جا به جا می کند.
از آسانسورهای هیدرولیکی برای ارتفاعات کم تر استفاده می شود. این نوع آسانسورها به آسانسورهای خانگی هم معروف هستند.
لازم به ذکر است با توجه به این که در طراحی آسانسور هیدرولیک کادر وزنه وجود ندارد، نیاز به موتور آسانسور قوی تری نسبت به آسانسورهای کششی است. استفاده از این نوع آسانسور دارای مزایای زیر است:
    نصب آسان و سریع تر
    کم تر بودن هزینه تعمیر و نگهداری
    نرمی و کم صدا بودن در زمان حرکت آسانسور
    توانایی بالا در جا به جایی بارهای بسیار سنگین
    امنیت بسیار بالا
    عدم نیاز به موتورخانه در پشت بام
آسانسورهای هیدرولیک نیازی به موتور خانه ندارند. این نوع آسانسورها نسبت به آسانسورهای دیگر، فضای کم تری را نیز اشغال می کنند. از آن جایی که حمل بارهای سنگین با آسانسورهای هیدرولیک به راحتی انجام می شود بنابراین این نوع آسانسورها در مقایسه با آسانسورهای کششی، از قدرت بیشتری در حمل بارهای سنگین، برخوردار هستند.
هم چنین نصب آسانسورهای هیدرولیکی در مقایسه با آسانسورهای کششی، آسان تر انجام می شود. آسانسورهای هیدرولیکی به خاطر داشتن ویژگی هایی از قبیل امنیت و راحتی، باعث شده که در تمام جهان، مورد استفاده افراد زیادی قرار گیرد.
۳. آسانسور پنوماتیک
آسانسورهای پنوماتیک فاقد موتورخانه بوده و بیشتر برای خانه های ۲ تا ۴ طبقه (دوبلکس و …) نصب می شوند و جهت جابجایی بار و انسان به صورت محدود قابل استفاده هستند. آسانسورهای پنوماتیک به طور متوسط توانایی جا به جایی حدود ۲۴۰ کیلوگرم بار را دارند و از سیستم وکیوم برای ایجاد حرکت کابین استفاده می کنند. از معایبی که این سیستم دارد پر سر و صدا بودن آن است و از مزایای آن، می توان به صرفه جویی در فضا اشاره کرد.

آشنایی با مراحل نصب آسانسور
نصب آسانسور مهم ترین مرحله عملی در پیاده سازی آسانسور برای ساختمان ها است که بعد از تأمین پیش نیازها و ایجاد شرایط لازم انجام می شود. به طور مختصر مراحل نصب آسانسورها شامل موارد زیر می شوند:
    پیش نیازها و عملیات نصب آسانسور
    مرحله اول: آماده سازی کف چاله آسانسور
    مرحله دوم: تهیه نقشه
    مرحله سوم: بتون ریزی کف چاهک
    مرحله چهارم: عملیات آهن کشی چاهک آسانسور
    مرحله پنجم: دیوارکشی اطراف چاهک
    مرحله ششم: ایجاد موتورخانه
    مرحله هفتم: دورچینی درب طبقات
    مرحله هشتم: اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق سه فاز
    مرحله نهم: بتن ریزی سقف چاهک

مقایسه انواع آسانسور
برای مقایسه انواع مکانیزم آسانسور باید شرایط کاربری و مشخصات اصلی را مورد توجه قرار داد. به عبارت دیگر نمی توان انواع مکانیزم را بدون در نظر داشتن بستر کاربرد و ویژگی های کلیدی ذاتی سیستم مقایسه کرد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که دو یا چند نوع سیستم و ویژگی های آنها را برای کاربری مشخصی مقایسه کرده و به بیان امتیازات یا معایب آنها می پردازیم. این درست مانند مقایسه یک کامیون با یک سواری سوپر اسپرت است. در مقایسه این دو نوع اتومبیل، نمی توانیم متوجه شویم که کدام بهتر است یا کدام نسبت به دیگری معایبی دارد. این قیاسی بی معنی است در حالیکه هر کدام با توجه به ویژگی هایی که دارند در کاربرد مناسب خود می توانند بسیار مناسب باشند. در رابطه با آسانسورها نیز باید هر نوع سیستمی را در کاربرد صحیح خود بررسی کرد. برای مثال نمی توان برای یک برج آسمان خراش با ۶۰ طبقه آسانسور هیدرولیک و کششی را مورد مقایسه قرار داد.
مقایسه انواع آسانسور کششی با هیدرولیک
یکی از موضوعات بحث برانگیز مقایسه انواع آسانسور کششی با هیدرولیک است. همانطور که قبلا عنوان شد به دلایلی متعدد نمی توان این دو نوع آسانسور را مقایسه کرد و به این نتیجه رسید که کدام بهتر یا بدتر است. اما اگر هدف از مقایسه بررسی و شناخت ویژگی های عملکردی و مشخصات برای تشخیص کاربرد مناسب باشد می توان به برخی موارد به شرح زیر پرداخت.
آسانسورهای هیدرولیک برای طول مسیر و سرعت کم تا متوسط مناسب هستند. در سوی مقابل آسانسورهای کششی می توانند در ساختمان های بسیار مرتفع و با سرعت بالا عمل کنند. آسانسورهای هیدرولیک و کششی هر دو به تجهیزات ایمنی لازم و کاملی مجهز می شوند ولی در شرایط زلزله سیستم های هیدرولیک عملکرد بهتری دارند. در سیستم های هیدرولیک به علت حذف وزنه تعادل و متعلقات، آزادی عمل بیشتری در طراحی کابین و درب ها وجود دارد و اتاق موتورخانه در پایین مستقر می شود. این در حالی است که در اغلب آسانسورهای کششی اتاق موتورخانه در بالای ساختمان قرار میگیرد.
تفاوت قیمت آسانسور هیدرولیک و کششی
نکته مهم دیگری که در مقایسه انواع آسانسور مطرح می شود قیمت است. قیمت آسانسور تا حدود زیادی بستگی به قطعات، مشخصات و برند آنها دارد. هر دو نوع آسانسور هیدرولیک و کششی خود شامل انواع گوناگونی از سیستم ها و قطعات هستند و قیمت آنها در محدوده وسیعی متغیر است. اما باید توجه داشت که در بررسی قیمت یا به بیانی دقیق تر بررسی اقتصادی نوع سیستم، باید به عوامل دیگری نظیر هزینه های بهره برداری، سرویس و هزینه های زیرساخت توجه نمود.

ضوابط و استانداردهای آسانسور در طراحی معماری
ابعاد آسانسور در پلان
– تعیین تعداد آسانسور، ظرفیت نوع (سرعت و نوع درب) و جانمائی آسانسور بر عهده مهندس طراح معمار است.
– در ساختمان‌های با طول مسیر قائم حرکت بیش از  7 متر از کف ورودی اصلی تعبیه آسانسور الزامی است.
–  رعایت ضوابط و استانداردهای لازم برای معلولین جسمی و حرکتی، در کلیه ساختمان‌هائی که نیاز به تعبیـه آسانسـور دارند، الزامی است. (عدم وجود مانع حرکتی، پله و … از معبر عمومی به سمت آسانسور- تعبیه آسانسور ویلچربر بـا درکابین حداقل  80سانتی متر عرض و …)
– در ساختمان‌های 8 طبقه یا با طول مسـیر حرکـت 28 متـر و بیشـتر از کـف ورودی اصـلی بایـد حـداقل دو دسـتگاه آسانسور پیش‌بینی شود، حتی اگر از نظر محاسبات تعداد و ظرفیت، یک دستگاه آسانسور کفایت نماید.
– در کلیه ساختمان‌های با طول مسیر حرکت بیش از  21 متر از کف ورودی اصلی، حداقل یک دستگاه آسانسور مناسب حمل بیمار (برانکاردبر) باید تعبیه شود.
– در ساختمان‌هائی که وجود آسانسور(ها) الزامی است، باید حداقل یکی از آسانسورها قابلیـت حمـل صـندلی چـرخ‌دار (ویلچربر) را داشته باشد.
– حداکثر فاصله پیاده روی از ورودی ساختمان یا ورودی آپارتمان‌ها برای سوار شدن به آسانسورها در هر طبقه  40 متـر می‌باشد. آسانسور باید به نحوی جانمائی شوند که فاصله پیاده روی برای سوار شـدن افـراد بـه هـر کـابین حـداقل ممکن باشد.- ورود و خروج افراد از آسانسور به طبقات و بالعکس باید به راحتی و بدون تداخل حرکتی صورت پذیرد و فضـای کـافی جهت انتظار مقابل آسانسورها در نظر گرفته شود.
– در صورتیکه تعداد آسانسورها  3 دستگاه یا کمتر باشد می‌توان آن‌هـا را در یـک چـاه قـرار داد و در صـورتیکه تعـداد 4 دستگاه باشد، باید حداقل در دو چاه جداگانه قرار گیرند.
– در آسانسورهائی که دارای چاه مشترك می‌باشند اگر فاصله بین بیرونی‌ترین قسمت آسانسور تا لبـه کـابین آسانسـور مجاور کمتر از  30 cm باشد در سراسر چاه می‌بایست جداسازی صورت پذیرد.
مشخصات ابعادی کابین آسانسورها
آسانسور ویلچربر: ابعاد کابین: عرض:  110/cm عمق: 140cm/ ارتفاع:220cm
ابعاد در: عرض:  80 cm/ارتفاع: 200 cm
آسانسور برانکاردبر: ابعاد کابین: عرض:  110 cm/عمق:  210 cm/ارتفاع: 220 cm
ابعاد در: عرض:  90 cm/ارتفاع: 200 cm
ابعاد عمق راهروی مقابل آسانسورها
 آسانسور تکی: برابر یا بزرگتر از عمق کابین
 آسانسور گروهی مقابل هم: برابر یا بزرگتر از  210cm یا مجموع بزرگترین عمق کابین آسانسورهای روبـروی هـم (هـرکدام که بزرگتر باشد).
آسانسور گروهی کنار هم: برابر یا بزرگتر از  150 cmیا بزرگترین عمق کابین آسانسور در گروه ( هر کـدام کـه بزرگتـر باشد).
حداقل ابعاد ضروری در طراحی موتورخانه آسانسور در پلان
    حداقل فضای باز در جلوی تابلوهای کنترل آسانسور: 70 cm
    حداقل فضای باز در اطراف تجهیزات ثابت موتورخانه: 50 cm
    حداقل فضای باز در اطراف تجهیزات در حال چرخش: 60cm
    ارتفاع سکوی موتور آسانسور از کف موتورخانه: (70-100)cm
در این صورت باید از پله مناسب جهت دسترسی استفاده شود.
– ارتفاع تراز کف موتورخانه تا کف بام خرپشته حداقل: 320 cm
– بازشوی موتورخانه باید حداقل  90cm عرض و  180cm ارتفاع داشته باشـد بـه سـمت بیـرون بـاز شـود و دارای قفـل مناسب (در حیاطی) بوده و در اختیار افراد صاحب صلاحیت باشد.
– عمق چاهک از کف تمام شده معماری تا کف چاهک می‌بایست  160 cmباشد.
– در ساختمان‌های اسکلت بتنی می‌بایست اختلاف یا مازاد پهنای پوتر بتنی نسبت به دیوار اطراف چـاه بـه ابعـاد چـاه افزوده گردد و پوترها تا حدامکان به صورت کتابی طراحی گردد.- تعبیه پنجره به ابعاد  (40×40) cmجهت تهویه موتورخانه الزامی است.
– حداقل ابعادچاه آسانسور به صورت داخل به داخل حداقل می‌بایست عرض   cm 160 و عمق  cm 190 باشد.
– حداقل ابعادچاه جهت آسانسور برانکارد بر به صورت داخـل بـه داخـل حـداقل مـی بایسـت عـرض  cm 160 و عمـق  260cm باشد.

خرید کتابهای دست دوم مهندسی عمران

خرید کتاب دست دوم معماری

خدمات گروه معماری هفت:
گروه معماری هفت متشکل از مهندسان معمار خبره در زمینه های زیر در خدمت شما عزیزان است:
طراحی ساختمان مسکونی
طراحی ساختمان اداری
طراحی ویلا
طراحی نما
اصلاح پلان
انجام پایان نامه معماری
انجام پروپوزال معماری
شیت بندی

با ما تماس بگیرید... 09122257213

مقالات دیگر

_______________________________________________________